Hiện tại phân từ là một khái niệm khá lạ đối với nhiều bạn. Tuy nhiên, đây lại hoàn toàn là một loại từ rất phổ biến mà chắc hẳn phần lớn bạn đã từng gặp khi sử dụng tiếng Anh. Cùng Pompom xem qua ví dụ sau đây: “What are you doing? – I’m cooking dinner.” Cả hai câu này đều chứa hiện tại phân từ, đó là các động từ đuôi “-ing” – “doing” và “eating”, rất quen thuộc đúng không? 

Mặc dù trông khá đơn giản nhưng hiện tại phân từ có nhiều cách dùng và quy tắc hơn thế, đặc biệt là các quy tắc thêm “-ing” vào động từ nguyên mẫu. Để sử dụng hiện tại phân từ thật chuẩn xác, hãy cùng Pompom đọc tiếp bài viết này bạn nha!

1. Hiện tại phân từ là gì? 

Hiện tại phân từ là một trong hai loại phân từ tiếng Anh (cùng với quá khứ phân từ), được tạo thành bằng cách thêm “-ing” vào sau động từ nguyên mẫu. Hiện tại phân từ có thể đóng vai trò tính từ trong câu hoặc làm động từ chính trong cấu trúc của các thì tiếp diễn tiếng Anh (hiện tại tiếp diễn, quá khứ tiếp diễn,…).

Ví dụ:

• write -> writing
• run -> running
• lie -> lying

2. Cách thành lập hiện tại phân từ

Để thành lập hiện tại phân từ, bạn thêm đuôi “ing” vào động từ nguyên mẫu các quy tắc sau:

Các quy tắc thành lập hiện tại phân từ

Các trường hợp động từ	Quy tắc thêm “ing”	Ví dụ
Với hầu hết động từ	thêm “-ing”	see → seeing study → studying
Động từ tận cùng bằng “e” (âm câm)	bỏ “e”, thêm “-ing”	drive → driving write → writing
Động từ có một âm tiết, tận cùng bằng “nguyên âm + phụ âm” (trừ h, w, x, y)	gấp đôi phụ âm, thêm “-ing”	put → putting cut → cutting
Động từ 2 âm tiết với trọng âm rơi vào âm tiết cuối, tận cùng bằng “nguyên âm + phụ âm”	gấp đôi phụ âm, thêm “-ing”	begin /bɪˈɡɪn/ → beginning
Động từ tận cùng bằng “ie”	đổi “ie” thành “y”, thêm “-ing”	lie → lying die → dying
Động từ tận cùng là “ic”	thêm “k” và “-ing”	traffic → trafficking mimic → mimicking panic → panicking

Lưu ý: Một số động từ có dạng hiện tại phân từ khác nhau trên cùng một từ do sự khác biệt giữa tiếng Anh-Anh, Anh-Mỹ. 

Ví dụ:

Ví dụ về trường hợp đặc biệt trong cách thành lập hiện tại phân từ

Trường hợp	Ví dụ
Trong tiếng Anh-Anh, để hình thành dạng hiện tại phân từ của động từ có hai âm tiết kết thúc bằng chữ “l”, bạn gấp đôi chữ “l” và thêm “-ing”	model /ˈmɑː.dəl/ → modelling
Trường hợp tương tự nhưng trong tiếng Anh-Mỹ, bạn chỉ gấp đôi chữ “l” khi động từ đó nhấn âm tiết cuối.	control /kənˈtroʊl/ → controlling ** Trong trường hợp này, bạn không gấp đôi chữ “l” khi thêm “ing” vào “model” vì từ này nhấn âm tiết đầu → Hiện tại phân từ của “modal” lúc này sẽ được viết là “modeling”.

3. Cách dùng hiện tại phân từ

Khác với dạng động từ nguyên mẫu, hiện tại phân từ khi làm động từ chính trong câu luôn được dùng cố định với cấu trúc của các thì tiếp diễn, tức theo sau động từ tobe. Bên cạnh cách dùng này, hiện tại phân từ cũng có một số chức năng đặc biệt mà động từ nguyên mẫu không thể “đảm nhiệm”. Dưới đây là những cách dùng hiện tại phân từ cơ bản nhất mà bạn cần ghi nhớ:

3.1. Dùng trong các thì tiếp diễn

Hiện tại phân từ đóng vai trò là động từ chính trong cấu trúc của các thì tiếp diễn, nhằm mô tả những sự việc, hành động đang diễn ra tại một thời điểm xác định ở quá khứ, hiện tại hoặc tương lai.

Cách dùng hiện tại phân từ trong các thì tiếp diễn

Thì	Cách dùng	Cấu trúc	Ví dụ
Thì hiện tại tiếp diễn	Diễn tả sự việc, hành động đang xảy ra ngay tại thời điểm nói hoặc xung quanh một thời điểm xác định ở hiện tại	S + am / is / are + V-ing	Look! He is sleeping. (Nhìn kìa! Anh ấy đang ngủ.)
Thì quá khứ tiếp diễn	Diễn tả những sự việc, hành động diễn ra xung quanh một thời điểm xác định trong quá khứ	S + was / were + V-ing	When we arrived, he was sleeping. (Khi chúng tôi đến, anh ấy đang ngủ.)
Thì tương lai tiếp diễn	Diễn tả một hành động, sự việc sẽ đang diễn ra tại một thời điểm xác định trong tương lai	S + will + be + V-ing	He will be sleeping when we come tonight. (Anh ấy sẽ đang ngủ khi chúng tôi đến vào tối nay.)

Ngoài ba thì trên, hiện tại phân từ còn được dùng trong các thì hoàn thành tiếp diễn với cấu trúc tổng quát: “have + been + V-ing”, trong đó, trợ động từ “have” được chia phù hợp dựa vào thì được sử dụng là quá khứ, hiện tại hay tương lai.

3.2. Dùng như một tính từ

Một cách dùng cơ bản khác của hiện tại phân từ chính là dùng như một tính từ – bổ nghĩa cho danh từ/ đại từ cụ thể trong câu. Với cách dùng này, bạn cần lưu ý đặt hiện tại phân từ gần nhất có thể với danh từ/ đại từ, tránh việc người đọc/ nghe hiểu sai ý nghĩa của câu.

Ví dụ: Tom was very interesting person. (Tom là người rất thú vị.)

3.3. Dùng trong cụm phân từ

Tương tự cách dùng trên, nhưng hiện tại phân từ trong trường hợp này sẽ đi theo một cụm gồm các thành phần:

Hiện tại phân từ + N/ Adj/ Adv/ cụm giới từ/ …, S + V

Trong đó: 

• N: danh từ
• Adj: tính từ
• Adv: trạng từ

Cụm phân từ có 2 cách dùng cơ bản: 

Hai cách dùng của hiện tại phân từ trong mệnh đề quan hệ

Cách dùng	Ví dụ
Khi 2 sự việc, hành động diễn ra song song hoặc nối tiếp nhau được thực hiện bởi cùng một chủ thể, bạn có thể sử dụng hiện tại phân từ để tránh lặp từ (lặp lại chủ thể trong câu).	She dropped the gun and she put her hands in the air. (Cô ta bỏ súng xuống và giơ tay lên cao.) → Dropping the gun, she put her hands in the air.
Hiện tại phân từ có thể thay thế cho mệnh đề “because”, “since”, “as” để nói về lý do, nguyên nhân của sự việc, hành động nào đó.	He didn’t spend much on clothes because he is poor. (Anh ta không tiêu nhiều vào quần áo vì anh ấy nghèo.) → Being poor, he didn’t spend much on clothes.

4. Phân biệt hiện tại phân từ với danh động từ

Có thể thấy, điểm giống nhau giữa hiện tại phân từ và danh động từ là đều được hình thành từ động từ nguyên mẫu thêm “-ing”. Điều này khiến nhiều bạn dễ nhầm lẫn và mắc lỗi sai khi sử dụng hai loại từ trên. 

Vậy, bạn có thắc mắc hiện tại phân từ và danh động từ khác nhau như thế nào không? Cùng Pompom tìm hiểu ngay trong bảng dưới đây nhé!

Điểm khác biệt giữa hiện tại phân từ và danh động từ 

	Hiện tại phân từ	Danh động từ
Điểm khác nhau	Dùng như một tính từ bổ nghĩa cho danh từ. Dùng để tạo nên dạng thì tiếp diễn của động từ. Dùng khi rút gọn mệnh đề.	Dùng như một danh từ, có thể làm chủ ngữ hoặc tân ngữ trong câu.
Ví dụ	This is the most amusing story. (Đây là một câu chuyện thú vị nhất.) Working all day long, I felt tired. (Làm việc cả ngày dài, tôi cảm thấy mệt)	Sleeping is necessary to life. (Ngủ là việc cần thiết cho cuộc sống.) One of my hobbies is sleeping. (Ngủ là một trong những sở thích của tôi.)

 

5. Luyện tập về hiện tại phân từ (kèm đáp án)

Bài tập

Bài 1: Viết lại câu với gợi ý trong ngoặc

1. Since Daniella had spent all her money on clothes, she couldn’t afford a meal. (Having…)

2. I was walking in the park the other day and I saw a bird building a nest. (Walking…) 

3. Judy was lying in bed. She was thinking of her ex-boyfriend. (Lying…)

4. He took out a gun and put it in his briefcase and went to the bank. (Taking…)

5. Because she was the youngest child, Anna was her father’s favorite. (Being…)

6. She was feeling tired, so she went to bed early. (Feeling…)

7. Since he doesn’t know the answer, he stays silent. (Knowing…)

8. Two people are sitting by the window, who are my husband and his mistress. (Sitting…)

9. After 2 hours of waiting, the people who are standing outside look impatient. (Stading…)

10. The girl who is wearing the red dress is my sister. (who is)

Bài 2: Viết lại câu với từ được gợi ý

1. Laughing so hard, she couldn’t finish her exercise.(Because)

2. Looking for his keys, he didn’t notice me. (Since)

3. Feeling unwell, he decided to stay at home. (Because)

4. The guy over there preparing for the interview seems very nervous. (who)

5. Walking through the forest, Snow White listened to the birds singing. (As)

6. Feeling sad, she cried for an hour. (Because)

7. Watching the sunset, we felt completely at ease. (As)

8. Not knowing the way, he asked a passerby for directions. (Since)

9. Walking home alone, she felt a bit nervous. (As)

10. Hearing a strange noise, the boy ran out of the room. (When)

Đáp án

Bài 1:

1. Having spent all her money on clothes, Daniella couldn’t afford a meal.

2. Walking in the park the other day and I saw a bird building a nest.

3. Lying in bed, Judy was thinking of her ex-boyfriend.

4. Taking out a gun, he put it in his briefcase and went to the bank.

5. Being the youngest child, Anna was her father’s favorite.

6. Feeling tired, she went to bed early.

7. Not knowing the answer, he stays silent.

8. Two people are my husband and his mistress, sitting by the window.

9. Standing outside, the people looked impatient after 2 hours of waiting.

10. The girl wearing the red dress is my sister. 

Bài 2:

1. Because she was laughing so hard, she couldn’t finish her sentence.

2. Since he was looking for his keys, he didn’t notice me.

3. Because he was feeling unwell, he decided to stay at home.

4. The guy over there who is preparing for the interview looks very nervous.

5. As she walked through the forest, Snow White listened to the birds singing.

6. Because she felt sad, she cried for an hour.

7. As we watched the sunset, we felt completely at ease.

8. Since he didn’t know the way, he asked a passerby for directions.

9. As she was walking home alone, she felt a bit nervous.

10. When the boy heard a strange noise, he ran out of the room.

Lời kết

Trên đây là những kiến thức cơ bản nhất về hiện tại phân từ mà bạn có thể gặp trong bài kiểm tra, hoặc trong giao tiếp hằng ngày. Đừng quên luyện tập chăm chỉ để thành thạo cách dùng điểm ngữ pháp này bạn nhé. Pompom chúc bạn học tốt!

• Quá khứ phân từ có được dùng để nói về quá khứ trong tiếng Anh?
• So sánh hơn và so sánh nhất trong tiếng Anh không hề phức tạp như bạn nghĩ!
• Collocation: Cách giúp bạn dùng từ vựng tiếng Anh tự nhiên như người bản xứ